Hij was een tijdlang uitgestorven, de verticale platenspeler, maar langzaam maar zeker lijkt de rechtopstaande draaitafel een comeback te maken. Vorig jaar zagen we de ‘Toc’ van industrieel ontwerper Roy Harpaz en de verticale ‘Floating Record’, een Gramovox platenspeler die gesteund wordt op Kickstarter. Nu ook het alom gerespecteerde platenspelermerk Pro-Ject deze lente op de markt is gekomen met een staand model, is het tijd om de verticale platenspeler eens nader uit te lichten.
Eén blik op het assortiment platenspelers van Hificorner.nl zegt genoeg: alle platenspelers liggen. Of beter: zijn gegoten in een horizontale behuizing. Dat is niet voor niets, denk alleen al aan de zwaartekracht, de stabiele ligging van het vinyl en de gemakkelijke bediening. Een horizontale platenspeler is de norm en daar zijn tal van redenen voor aan te voeren.
Verticaal is niet nieuw
Toch is de verticale platenspeler geen onbekend fenomeen. Eens lagen er ook verticale platenspelers in de etalage, Hifi-waardig, met aandacht voor kwaliteit. Zo verkocht Mitsubishi ooit verticale platenspelers van hoge kwaliteit. Ten opzichte van horizontale draaitafels beschikten de verticale modellen over een tangentiale toonarm, die afrekende met de fouthoek. Dankzij deze arm (van bijvoorbeeld Technics of B&O) werd een plaat lineair afgetast en altijd onder de goede hoek. Bovendien was de naalddruk aangepast, zodat ook de zwaartekracht overwonnen werd.
Hoewel een verticale platenspeler geen aantoonbare voordelen had ten opzichte van een horizontale draaitafel, waren de staande modellen een tijdlang behoorlijk populair. Ze namen minder ruimte in beslag, toonden het fraaie vinyl in vol ornaat en niet onbelangrijk: een verticale speler was weer eens wat anders. Toch stierven de rechtopstaande modellen op een gegeven moment uit. Vermoedelijk omdat de productiekosten hoger waren dan bij horizontale modellen, aangezien verticale platenspelers meer mechanica behoeven.
Ideeën van toen in een nieuw jasje
En dan is het 2016. Tijden zijn veranderd, maar de populariteit van de platenspeler niet. Steeds meer mensen kiezen voor een stukje authenticiteit en kiezen voor vinyl in plaats van een hypermodern streamingsysteem. Analoog staat vandaag de dag voor geluid, maar ook voor ‘vintage’. Het is dan ook niet verwonderlijk dat fabrikanten ideeën van toen in een nieuw jasje steken.
Zie hier de verklaring van de comeback van de verticale platenspeler. Na de stuntprojecten Toc en Floating Record heeft ook het serieuze Pro-Ject zich verdiept in ‘zwevend vinyl’. Dat resulteert in de VTE. Verwacht overigens geen hoogstaand geweld van de Pro-Ject VTE. Het model is voor een groot deel afgeleid van de plug & play-instapper Elemental. De snaar aangedreven platenspeler beschikt over een aluminium toonarm (met klem voor tijdens het afspelen) en een Ortofon OM53 element, de VTE komt dus niet met een tangentiale toonarm van weleer om het maximale uit de groeven van het vinyl te krassen. Wel aanwezig is een Bluetooth-transmitter voor een draadloze connectie met draadloze luidsprekers.
Het is eens wat anders
Het feit dat de VTE net zo goed horizontaal functioneert, zegt in feite genoeg over de bedoelingen: deze verticale machine is er vooral voor de looks. En de looks, daar is helemaal niets mis mee. Strak, kleurrijk en natuurlijk staand. Extra voordeel is dat de platenspeler aan de muur bevestigd kan worden en dat is een absolute meerwaarde. Bovendien maakt de aanwezigheid van Bluetooth de Pro-Ject VTE interessant voor liefhebbers die gebruikmaken van draadloze speakers of Hifi-systemen die zijn uitgerust met Bluetooth.
Concluderend: de Pro-Ject VTE is geen concurrent voor Hifi-platenspelers, maar de verticale platenspeler kan waarschijnlijk wel rekenen op de attentie van een grote doelgroep. En dat is de groep die kiest voor vintage en analoog. Het was Pro-Ject-directeur Heinz Lichtenegger die onlangs zei dat platenspelers ‘lifestyle products’ zijn en gezien moeten worden als ‘meubelstukken’. Of de verticale platenspeler ook echt een comeback gaat maken durven wij niet te zeggen. Desalniettemin is het een ontwikkeling om in de gaten te houden.